بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
تولید علم ایران در سال 2011
6
14
FA
علی اکبر
صبوری
0000-0003-0604-9465
دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک بیوفیزیک
saboury@ut.ac.ir
بر پایه داده های پایگاه اطلاعات علمی سازمان تامسون رویترز در سال 2011، شمار اسناد علمی نمایه شده ایران در علوم، با سی و دو درصد رشد نسبت به سال گذشته 1/59(23724 درصد مقدار جهانی) و در علوم اجتماعی با چهل و هفت درصد رشد نسبت به سال گذشته 0/41(957 درصد مقدار جهانی) میباشد. اکنون، ایران در رتبه نوزدهم تولید اسناد علمی نمایه شده قرار دارد که نسبت به سال گذشته سه پله بالا رفته است. چهل نشریه کشور در وبگاه علوم سازمان تامسون رویترز نمایه میشود. جایگاه نخست کشور در ارائه اسناد علمی همچون سالهای گذشته از آن شیمی عمومی بوده است و مهندسی برق و الکترونیک،علم مواد، مهندسی شیمی و شیمی فیزیک در رتبه های دوم تا پنجم قرار دارند. دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی امیرکبیر، به ترتیب، پنج دانشگاه برتر کشور در ارائه بیشترین شمار اسناد علمی نمایه شده میباشند. اکنون، 0/4 درصد نشریه های وبگاه علوم از آن ایران است که بیشتر آنها در زمینه های علوم پایه است.
تولید علم,شمار نوشتارها,همکاری علمی,مشارکت دانشگاهی,سازمان داده های علمی (ISI)
https://www.sciencecultivation.ir/article_242378.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242378_99a0a838ffff289e157e88cffccef94c.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
بازرگانی فرآورده های حلال
15
19
FA
سید محمود
طباطبایی
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
منصوره
مظاهری
0000-0001-8568-6694
پژوهشگاه استاندارد،گروه پژوهشی مواد غذایی کرج،ایران.
m_mazaheri@standard.ac.ir
رضا
فرخی
پژوهشگاه استاندارد،گروه پژوهشی مواد غذایی کرج، ایران.
علی اکبر
موسوی موحدی
0000-0002-1707-8432
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
moosavi@ut.ac.ir
امروزه بازرگانی فرآورده های حلال به ویژه غذای حلال به عنوان یکی از برنامه های سودمند اقتصادی مورد توجه بیشتر کشورهای مسلمان و حتی غیر مسلمان قرار گرفته است. در چنین شرایطی که کشورهای مسلمان به عنوان بازارِ هدف این نوع بازرگانی ، مورد نظر غیر مسلمانان نیز قرار گرفته اند، قدرت اقتصادی فرآورده های حلال با ایجاد فرصت های شغلی برای مسلمانان، می تواند بازارهای نوینی را ایجاد کند و نوآوری هایی را برای جایگزینی فرآورده های حلال به جای همانند غیر حلال آن ایجاد نماید. هم اکنون برخی از کشور های اروپایی، آسیایی برای بازرگانی فرآورده های حلال برنامه ریزی می نمایند و شرکت هایی در فرانسه و انگلستان فرآورده های حلال را به مشتریان خود از مسلمانان و غیر مسلمانان به خاطر مرغوبیت و کیفیت بالای این فرآورده ها و اقبال همه برای خرید فرآورده های حلال با وجود 30-20 درصدی گرانتر بودن این فرآورده های عرضه نموده و بازرگانی و سود شایانی را از این رهگذر بدست می آورند. در این میان، سازمان کنفرانس اسلامی با عضویت 57 کشور پویا در حال برنامه ریزی برای تهیه یک نشان استاندارد یکسان برای کشورهای اسلامی برای گذاشتن روی فرآورده های خود می باشد تا بتوانند با همکاری یکدیگر این بازار مهم را در دست خود نگه دارند.
فرآورده های حلال,نشان حلال,استاندارد غذای حلال,بازرگانی حلال
https://www.sciencecultivation.ir/article_242381.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242381_784ac873f39a55781b0cf3cb7aad2430.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
تازه های علمی در مورد بیماری ام-اس
20
28
FA
ناصر
پارسا
موسسه ملی بهداشت،وزارت بهداشت آمریکا
nzparsa@yahoo.com
زهره السادات
حسینی
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران
مالتیپل اسکلروزیس یا اسکلروزیس ماهیچهای (ام-اس) : یک بیماری مزمن و تخریبی اعصاب میباشد که روی سامانه اعصاب مرکزی (مغز، نخاع) و اعصاب بینایی تأثیر میگذارد. به صورت کوتاه می توان گفت ام-اس؛ التهاب در برخی از نواحی ماده سفید سامانه اعصاب مرکزی در لکههای تصادفی که پلاک نام دارد، رخ میدهد. این موضوع منجر به تخریب میلین (ماده پروتئینی ـ چربی) که محافظ فیبرهای سلول عصبی در مغز و نخاع میباشد، می شود. میلین باعث جابجائی پرشتاب و یکپارچه پیامهای الکتروشیمیایی بین مغز، نخاع و بدن می شود هنگامی که میلین آسیب میبیند، جابجائی عصبی پیامها کندتر میشود و منجر به کاهش عملکرد می شود. ام-اس به عنوان یک بیماری خود ایمنی در نظر گرفته میشود که بیشتر در افراد جوان بروز میکند. سامانه ایمنی به میلین و سلولهای الیگو دندروسیتها که میلین را میسازند، حمله میکنند. شیوع ام-اس در دو دهه گذشته افزایش یافته است. جدیدترین ویژگی همه گیر این بیماری می تواند به عوامل محیطی مانند کمبود ویتامین D، تابش اشعه ماوراء بنفش با طول موج کوتاه، عفونتهای ویروسی، افزایش سن و مکانهایی با عرض جغرافیایی بالا باشد. چندین داروی موثر و درمانهای تعریف شده برای بیماران ام-اس برای کاهش شتاب پیشرفت این بیماری ارائه شده است. درک ساز و کار مولکولی این بیماری همراه با پیشرفت پژوهشهای سلولهای بنیادی میتواند امید برای کسانی که از این بیماری رنج میبرند را به ارمغان آورد.
اسکلروزیس ماهیچه,سامانه عصبی,میلین,عوامل تخریب کننده,درمان
https://www.sciencecultivation.ir/article_242382.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242382_2ded6e0f3cb5ca5ecee84280e3805b6d.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
نقش دانشگاه ها در آموزش توسعه پایدار
29
36
FA
حمیدرضا
آراسته
دانشیار مدیریت آموزش عالی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی تهران
arasteh@khu.ac.ir
الهام
امیری
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
افزایش رقابت در بازارهای جهانی و رشد فناوری به عنوان ابزاری پویا برای سود بیشتر، موجب افزایش نقش آفرینانی شده است که تلاش میکنند سهم بیشتری از منابع جهانی را به دست آورند؛ در حالی که چندان توجهی به پیامدهای زیانبار آن از جمله، تخریب منابع طبیعی،آلودگی محیط زیست، فقر و نابرابری ندارند. پدید آمدن این مشکلات، رویکرد توسعه پایدار را مطرح ساخت و نشانههای جایگزینی الگواره جدید توسعه (پایداری) به جای الگوواره سنتی (رشد) آشکار گردید. الگوواره سنتی توسعه (رشد)، به دنبال حصول رشد اقتصادی به هر قیمتی است در حالیکه در الگوواره جدید(پایداری)، رشد کیفی با توجه به محیط زیست و عدالت اجتماعی مد نظر قرار گرفته است. آموزش عالی به دلیل ضریب تأثیر بسیار بالای خود در آگاهی بخشی و ارتقای قابلیت های مورد نیاز افراد جامعه، ظرفیت لازم برای آغاز جنبش توسعه پایدار را دارد. بدین ترتیب، با ظهور الگوواره پایداری و تغییر فرضیات بنیادین، نظامهای آموزش عالی نیز باید ساختارهای خود را در تمام بخشها به ویژه در حوزه آموزش با شرایط جدید منطبق نمایند. هدف از این مقاله بررسی نقش دانشگاهها در آموزش توسعه پایدار است. در این مقاله، مفهوم توسعه پایدار، نقش سیستمهای آموزشی به ویژه دانشگاهها در توسعه پایدار، رویکردهای آموزشی مورد نیاز و قابلیتهای توسعه پایدار بررسی و در نهایت، توصیههایی برای نهادینه نمودن توسعه پایدار ارائه شده است.
توسعه پایدار,آموزش,آموزش عالی,قابلیت های کلیدی,محیط زیست
https://www.sciencecultivation.ir/article_242384.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242384_66b7f1c29032059af3a019dcef46de28.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
متان و نقش آن در گرمایش زمین
37
41
FA
محمد
اکبرزاده
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران
akbarzadeh.ibb@ut.ac.ir
دگرگونی های آب و هوا موضوعی است که با گذشت زمان نگرانیهای بیشتری را در جوامع علمی به همراه دارد. مدل هایی که به پیش بینی آینده زمین میپردازند به هیچ وجه امیدوار کننده نیستند. گرمایش 2 تا 5 درجه ای زمین و آب شدن نزدیک به یک متر از یخ های قطبی تا سال 2100 خبر از بروز فاجعه ای می دهد که باید هر چه زودتر از سرعت آن کاسته شود. دگرگونی های آب و هوا بیشتر در قالب گرمایش زمین گفتگو میشود و می توان پیوند مستقیمی بین این دو در نظر گرفت. متان یکی از گازهای گلخانه ای است که مایه گرمایش زمین می شود. عوامل انسانی گوناگونی در بخش های مربوط به کشاورزی و صنعت در پخش شدن متان نقش دارند. نیمی از متان پخش شده توسط انسان مربوط به بخش کشاورزی است. دامداری ها و شالیزارهای برنج که بستری برای فرآیندهای بی هوازی فراهم می کنند توانائی بالایی برای فرآوری متان دارند. میزان متان فرآوری شده در این شرایط وابسته به عواملی است که با مهار کردن آنها می توان میزان پخش شدن آن را کاهش داد. هدف از این پژوهش، بررسی منابع انسانی و عوامل اثر گذار در فرآوری متان می باشد.
دگرگونی های آب و هوا,گازهای گلخانه ای,گرمایش زمین,گاز متان,جو زمین,مدیریت بر مبنای فرآورده و محیط سبز
https://www.sciencecultivation.ir/article_242385.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242385_a40dc6491da9ab2ee98cdebc56554af7.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
انرژی خورشید جایگزینی برای انرژی های فسیلی
42
48
FA
امیر
نقوی آزاد
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
amirazad@iasbs.ac.ir
نیاز روزافزون به انرژی از چالشهای کنونی پیش روی بشر است. اندک بودن منابع سوختهای فسیلی، اهمیت انرژیهای نو و تجدیدپذیر را مشخص میکند. انرژیهای تجدیدپذیر به وسیله فرایندهای طبیعی امکان بازگشت به طبیعت را دارند. از این رو، میتوانند در بلند مدت بهرهبرداری شوند و جایگزین سالمی برای سوختهای فسیلی باشند. خورشید بزرگترین منبع انرژی در دسترس است. با اینکه فاصله زیاد زمین از خورشید، میزان انرژی خورشیدی جذب شده به وسیله زمین در یک ساعت برای تامین نیاز سالانه جهان کافی است. البته، پخش انرژی خورشید بر سطح زمین یکنواخت نیست. میانگین میزان تابش در هر نقطه از زمین را «خورتاب» مینامند. توزیع در سطح گسترده و تغییرهای دورهای مانند دلایل کم بودن سهم انرژی خورشید در تامین نیاز کنونی انرژی جهان است. با این وجود، ایمن و رایگان بودن آن باعث شده است که به عنوان جایگزین اصلی سوختهای فسیلی در نظر گرفته شود. روند سالهای اخیر و پیشبینیها این نکته را تایید میکنند. فناوریهای نوین، کاربردهای گوناگون و با صرفهتر از انرژی خورشید را شدنی کردهاند. سلولهای خورشیدی که قسمت عمده نیاز آتی برق مصرفی جهان را تامین خواهند کرد، نمونه خوبی برای فراگیر شدن بکارگیری انرژی خورشید است.
انرژی,سوختهای فسیلی,انرژیهای تجدیدپذیر,خورشید,انرژی خورشید,سلول خورشیدی
https://www.sciencecultivation.ir/article_242386.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242386_bce42fc65a086a4575e54a37cdb73bad.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
برندگان جایزهی نوبل فیزیک
49
63
FA
فرامرز
کنجوری
دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران
kanjouri@tmu.ac.ir
مسعود
شبانی
شرکت گزلین طب، پارک علم و فنآوری، دانشگاه تهران
massodshabani@gmail.com
در بین جوایز علمی در زمینه های گوناگون فیزیک، جایزهی نوبل معتبرترین جایزهی جهانی می باشد. این جایزه از سال 1901 م هر ساله، به پژوهشگران هدیه میشود. در برخی از سالها جایزهی نوبل به هیچ کس داده نشده است. بیشتر این سالها مربوط به سالهای جنگ جهانی اول (1918-1914م) و جنگ جهانی دوم (1939-1945م) هستند. از سال 1901 تا 2011 جایزهی نوبل فیزیک، 6 بار به کسی داده نشده است. در برخی سالها تنها یک نفر، در برخیسالها دو و در برخیسالها سه نفر به طور مشترک جایزه را دریافت کردهاند و در مجموع 105 بار به فیزیک دانان هدیه شده است. در این 105 بار، 192 نوبلِ فیزیک داده شده که تنها یک فیزیکدان آن را دوبار دریافت کرده است. جوانترین برندهی نوبلِ فیزیک «لارنس براگ» است که در سن 25 سالگی به همراه پدرش این جایزه را به خاطر تحلیل ساختار بلوری مواد با بکارگیری پرتو ایکس، دریافت کرد. لارنس براگ در بین همهی برندگان نوبل در همهی رشتهها نیز جوانترین می باشد. پیرترین برندهی نوبل فیزیک «ریموند دیویس » است که در سن 88 سالگی این جایزه به خاطر شناسایی نوترونهای کیهانی، به وی داده شد. در بین کشورهای جهان، ایالات متحدهی آمریکا بیشترین سهم را داراست. در آسیا تنها فیزیک دانانی از کشورهای ژاپن، چین، هند و پاکستان موفق به دریافت نوبلِ فیزیک شدهاند. در بین آنها این ژاپن است که با 7 جایزه بالاترین است. تنها فیزیکدان مسلمانی که نوبل فیزیک را دریافت کرده، محمد عبدالسلام از کشور پاکستان است. سهم زنان فیزیکدان از جایزهی نوبلِ فیزیک تنها 2 جایزه است.
جایزهی نوبل,برندگان نوبل فیزیک,زنان برندهی نوبل
https://www.sciencecultivation.ir/article_242387.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242387_f76b0461fc70f1754267a9c1a83f1db4.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
ساختار ارتباطات علم و جامعه در ایران: ترویج علم
64
70
FA
محمد مهدی
شیخ جباری
عضو وابسته فرهنگستان علوم و استاد پژوهشگاه علوم بنیادی
jabbari@theory.ipm.ac.ir
سیده زهرا
اجاق
0000-0001-8899-6495
دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه تهران
zahraojagh1979@gmail.com
ترویج و همگانی کردن علوم یکی از بخش های تاثیرگذار ساختار ارتباطات علم و جامعه محسوب می شود و تاثیرگذاری آن به دلیل نقشی است که می تواند در افزایش درک عامه از علم و گسترش دیدگاه علمی در بین عموم افراد جامعه ایفا کند. از همین روست که ارتباطات علم و جامعه به طور کل، و ترویج علم به طور خاص، از دو حیث توسعه انسانی و توسعه علمی در برنامههای توسعه ملی اهمیت دارند. ضمن اینکه سایر محورهای توسعه مانند توسعه فناوری، توسعه صنعتی، اقتصادی و توسعه پایدار (آگاهی و توجه به تبعات توسعه) هم از نتایج و تبعات همگانی کردن علوم به شمار میآیند و این موضوع نقش ترویج و همگانی کردن علوم در توسعه را برجسته تر می سازد. اگر علم را به مثابه یک نظام ببینیم که ساختار و بینش خاص خود را دارد، ترویج علم یکی از پایه های نظام علم است و این فرصت را فراهم می کند که به جز متخصصان و پژوهشگران رشته های مختلف علمی، بقیه افراد جامعه هم درک و بینشی درست از علوم به دست آورند و این وضعیت، بستر لازم برای گسترش دیدگاه علمی در سطح جامعه را فراهم می آورد. کارآمدی نظام آموزش و تولید علم هم در گرو کارکرد همه بخش های ارتباطات علم و جامعه، از جمله ترویج علم و دیدگاه علمی در بین عموم افراد جامعه است. در این نوشتار ضمن مطالعه ساختار ارتباطات علم و جامعه در ایران و مشخص کردن جایگاه ترویج و همگانی کردن علوم در این ساختار، به ارائه راهکارها برای ارتقا دیدگاه علمی در جامعه می پردازیم.
ساختار ارتباطات علم و جامعه,ترویج علم,دیدگاه علمی,همگانی کردن علوم,توسعه علم,توسعه انسانی
https://www.sciencecultivation.ir/article_242388.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242388_3656e7677b5a9ed1f12070189d8a1ad0.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
02
2
2012
05
21
دیپلماسی علمی و فنآوری
71
76
FA
علی اکبر
موسوی موحدی
0000-0002-1707-8432
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
moosavi@ut.ac.ir
ابوالفضل
کیانی بختیاری
بنیاد پیشبرد علم و فنآوری در ایران؛ تهران، ایران
kiani@imi.ir
همکاری های علمی و فنآوری دانشمندان، روابط سیاسی و بین الملل کشور ها را تحت تاثیر قرار می دهد. تاریخ مبین شواهد و نمونه های است که همکاری های علمی روابط دیپلماتیک و تبادل فرهنگی را تقویت نموده است. در قرن بیست و یکم توسعه مستلزم روابط فرد با فرد یا به عبارتی مردم- با مردم است و همکاری های علمی و فنآوری این رابطه را ممکن و میسر می نماید. مقوله دیپلماسی علمی، موضوع تازه ای نیست بلکه در عصر کنونی تاحدودی وسیع تر و عمیق تر از گذشته شده و ضرورت آن ملموس تر شده است.علم و فنآوری موتور محرکه جوامع مدرن و محور اصلی در روند جهانی شدن است. به کمک دیپلماسی علمی مرزهای جغرافیایی بدون نیاز به دیپلماسی عمومی و روابط سیاسی کشورها در هم نوردیده می شود و هیچ مانعی در این مسیر پا برجا نمی ماند. در این نوشتار سعی شده است تا با بیان تعریف جامع از دیپلماسی علمی و فنآوری و کارکردهای مهم آن و همچنین رویکرد کشور به این موضوع، زمینه برای توجه و تمرکز بیش از پیش تمامی متولیان و تصمیم گیران موسسات علمی و فنآوری و دستگاههای سیاسی کشور فراهم شود.
دیپلماسی علمی و فنآوری,همکاری های علمی بین المللی,کارکردهای دیپلماسی علمی,علم,ابزار دیپلماسی,کارگاه دیپلماسی فنآوری
https://www.sciencecultivation.ir/article_242389.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242389_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf