بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
بررسی اسناد علمی ایران در سال 2019
68
99
FA
علی اکبر
صبوری
0000-0003-0604-9465
دانشگاه تهران،مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک،بیوفیزیک
saboury@ut.ac.ir
بر اساس تعداد نمایههای ثبت شده در وبگاه علم مؤسسه اطلاعات علمی کلاریویت آنالیتیکس در سال 2019، تعداد اسناد علمی منتشر شده ایران در علوم 47260 (06/2 درصد مقدار جهانی و رتبه شانزدهم جهان، یک رتبه رشد نسبت به سال قبل)، در علوم اجتماعی 3164 (77/0 درصد مقدار جهانی و مثل سال قبل رتبه سی و دوم جهان) و در علوم انسانی و هنر 244 (21/0 درصد مقدار جهانی و رتبه چهلم جهان، چهار رتبه رشد نسبت به سال قبل) و در مجموع 48292 (87/1 درصد مقدار جهانی و رتبه شانزدهم، یک رتبه رشد نسبت به سال قبل) میباشد. افزایش تعداد اسناد علمی ایران نسبت به سال قبل 3/14 درصد بوده است که در مقایسه با دو سال قبل، از شتاب بیشتری برخوردار بوده است. در سال 2019، ایران توانست در تولید اسناد علمی، سوئیس را پشت سر گذاشته و رتبه خود را از هفدهم به شانزدهم ارتقا دهد. بهعلاوه، در نمایه استنادی نشریات نوظهور (ESCI)، هم با ثبت 11389 نمایه و سهم 3/3 درصدی جهان، ایران در رتبه نهم (مثل سال قبل) تولید این اسناد قرار گرفته است. همچون سال گذشته، کشورهای امریکا، چین و انگلستان به ترتیب با 5/26، 5/20 و 0/7 درصد سهم از تولید اسناد علمی جهان در ردههای یک تا سه قرارداشتهاند. دانشگاههای تهران، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس و امیرکبیر، بهترتیب و همانند سال قبل، پنج دانشگاه برتر دولتی اسناد تولید علم در سال 2019 بودهاند. مجموعه واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در پانزده درصد اسناد علمی تولیدی سال 2019 نقش داشتهاند. تعداد مقالات پرارجاع و داغ کشور به همراه تعداد ارجاعات به مقالات منتشرشده ایران از رشد خوبی برخوردار بوده است که نشان از رشد کیفیت تولیدات اسناد علمی کشور در چند سال گذشته است.
اسناد علمی,همکاری علمی,مشارکت دانشگاهی,وبگاه علم,کلاریویت آنالیتیکس
https://www.sciencecultivation.ir/article_242527.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242527_fd3d8604b85441857cf9550da16222c4.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
راهکارهای مهم مقابله با ویروس کرونای جدید: از میراثهای کهن طب سنتی تا واکسنهای نوین
100
119
FA
مهران
حبیبیرضایی
دانشگاه تهران، - پردیس علوم،دانشکده زیست شناسی
mhabibi@ut.ac.ir
رضا
یوسفی
0000-0001-7396-7720
دانشگاه شیراز،علوم ،زیست شناسی، آزمایشگاه شیمی پروتئین(PCL)
ryousefi@shirazu.ac.ir
ویروس کرونای جدید پس از آنکه در اواخر سال ۲۰۱۹ در کشور چین ظاهر شد بهواسطه سهولت حملونقل در دنیای نوین و عدم آشنایی سیستم ایمنی بدن انسان با آن، به سرعت مرزهای این کشور را در نوردید و ضمن گسترش سریع، اینک به بزرگترین چالش دنیا بعد از جنگ جهانی دوم تبدیل شده است. دهها هزار نفر از جمله بسیاری از کارکنان خدمات پزشکی به آن آلوده شدهاند و هزاران نفر نیز جان باختهاند درحالیکه تاکنون هنوز درمان مؤثر و قطعی برای آن گزارش نشده است. از طرف دیگر تلاشهای هماهنگ جهانی برای توقف این ویروس با شدت تمام طی چند ماه گذشته شروع شده است و همچنان ادامه دارد. در این راستا دولتها، سازمانها، نهادها و بنیادهای خیریه زیادی در سراسر دنیا حمایتهای جدی خود را از دانشگاهها و شرکتهای فعال در حوزه طراحی و ساخت دارو، آغاز کردهاند و به پشتوانه این حمایتها دهها واکسن و آنتیبادی ساخته شده است که در مراحل مختلف کارآزمایی بالینی هستند و احتمالاً بزودی به بازار عرضه خواهند شد. همچنین داروهای شیمیایی موجود و بهویژه مواردی که پیشتر در درمان عفونتهای ویروسی استفاده شدهاند و داروهای گیاهی مورد استفاده در طب سنتی، بار دیگر فرصت یافتهاند تا ارزشهای خود را مجدداً به منصهظهور برسانند. همچنین طرحهای زیادی ظرفیت بالقوه سلولهای بنیادی را برای مهار این بیماری عفونی به خدمت گرفتهاند و ساخت داروهای جدید و نوآورانه نیز در دستور کار دانشمندان قرار دارد. با در نظر گرفتن اطلاعات ژنتیکی پروتئین تاجی شکل ویروس کرونا تاکنون چندین واکسن از جنس DNA، RNA و پروتئین ساخته شده است. همچنین پروتئین تاجی شکل هدف مناسبی برای بسیاری از آنتیبادیهای در حال ساخت است که ضمن اتصال به این ویروس، آن را خنثی خواهند کرد. برخی از آنتیبادیهای دارویی که قبلاً برای درمان بیماریهای دیگر استفاده میشدهاست، اخیراً برای کاهش التهاب ریوی و تسهیل تنفس بیماران کرونایی پیشنهاد شدهاند. این آنتیبادیها با اتصال به گیرندههای سیتوکینی اختصاصی، از آسیبهای ریوی با سازوکار مهار طوفان سیتوکینی جلوگیری میکند. همچنین داروهای ضدویروسی، برخی از آنتیبیوتیکها و چندین داروی مهم دیگر، توجه پزشکان و محققان حوزه دارویی را برای مقابله با این بیماری جلب کرده است. برخی از ترکیبات با منشأ گیاهی نیز نتایج مثبتی در مهار این بیماری ویروسی نشان دادهاند. در این نوشتار جزئیات طرحهای پیشرو در حوزههای داروهای در حال آزمایش علیه بیماری کووید-۱۹ که در مراحل مختلف کارآزماییهای بالینی قرار دارند، به تفضیل توضیح داده میشود. در طول تاریخ چند هزار ساله، بشر بارها اپیدمی و پاندمی (همهگیری جهانی) بیماریهای عفونی و کشنده را تجربه کرده است و پاندمی اخیر نیز آخرین آنها نخواهد بود. از اینرو سرمایهگذاری در راستای تقویت زیرساختهای علمی و عملی دانشگاهها، مراکز علمی و شرکتهای دارویی و زیستفناوری، عبور از بحرانهای بهداشتی مشابه را که وقوع آنها در آینده نیز اجتنابناپذیر خواهد بود، با هزینههای کمتری برای کشور همراه خواهد نمود.
کووید-۱۹,واکسن,آنتی بادی,داروهای ضدویروسی,سلولهای بنیادی,داروهای گیاهی طب سنتی
https://www.sciencecultivation.ir/article_242528.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242528_b1f4feb95f541ecb7996149ac59f5f5d.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
تأثیر عملکرد کورکومین در جلوگیری از بیماریزایی ویروسها
120
129
FA
علی اکبر
موسوی موحدی
0000-0002-1707-8432
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
moosavi@ut.ac.ir
مهدیه
رهبان
مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mrohban@ut.ac.ir
منصوره
مظاهری
0000-0001-8568-6694
پژوهشگاه استاندارد،پژوهشکده صنایع غذایی و فرآوردههای کشاورزی،
m_mazaheri@standard.ac.ir
کورکومین، ترکیب طبیعی مشتق شده از زردچوبه، فعالیتهای آنتیاکسیدانی، ضدتوموری و ضدالتهابی دارد. شواهد بسیاری، نشان میدهد که این ترکیب نقش مهاری در عفونتهای ایجاد شده ویروسی نیز دارد. کورکومین، فعالیت ضدویروسی خود را از طریق مکانیسمهای مختلف، روی ویروسهای مختلف اعمال میکند. این مکانیسمها شامل مهار مستقیم سیستم تکثیر سلولی و یا مهار مسیرهای پیامرسانی لازم در تکثیر ویروس است. مطالعات بسیاری اندرکنش مستقیم کورکومین را با پروتئینهای درون سلولی برای مهار تکثیر ویروس نشان میدهد. علاوه بر این، کورکومین با خصوصیات شیمیایی ویژهای که دارد، میتواند با تأثیر بر روی غشا ویروسی به دلیل خاصیت آبگریزی خود و نیز اندرکنش با گلیکوپروتئینهای سطحی، مانع ورود ویروس به داخل سلول میزبان شود. در حقیقت کورکومین مانع اتصال ویروس به سطح سلول میشود. این خصوصیت بالقوه میتواند کورکومین را بهعنوان یک ترکیب ضدویروسی در توسعه داروهای جدید با افزایش ویژگی فراهمی زیستی آن معرفی کند. علاوه بر این، در این مقاله پیشنهاد شده است که برای بررسی تأثیر کورکومین بر روی ویروس کووید-19، مطالعات آزمایشگاهی صورت پذیرد؛ زیرا این ویروس از نوع ویروسهای غشادار است و شاید کورکومین با توجه به ویژگی آبگریزی خود، با تغییر سیالیت غشا، بتواند از ورود ویروس به سلول میزبان جلوگیری نماید.
کورکومین,ویروسهای غشادار,مسیرهای پیامرسانی سلولی,تکثیر ویروسی,فراهمی زیستی,یک پیشنهاد برای ویروس کووید-19
https://www.sciencecultivation.ir/article_242706.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242706_f1133fa995ad95bb3e79104b1419bf39.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
ویروس کرونای جدید 2019: منشأ و مکانیسم بیماریزایی
130
137
FA
یحیی
سفیدبخت
دانشگاه شهید بهشتی،مرکز تحقیقات پروتئین،آزمایشگاه نانو بیوتکنولوژی
y_sefidbakht@sbu.ac.ir
عبدالرحمن
قاسملو
مرکز تحقیقات پروتئین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایرا ن
شکوه
رضائی
مرکز تحقیقات پروتئین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایرا ن
srezae@sbu.ac.ir
در حال حاضر، ویروس کرونای جدید 2019 بیش از 100 کشور در سراسر جهان را از جمله ایران تحت تأثیر قرار داده است. این همهگیری شایع، موجب نگرانی جامعه علمی و پزشکی گردیده زیرا اطلاعات اندکی از این ویروس جدید در دسترس است و درمان خاصی برای آن وجود ندارد. بنابراین، در این مقاله سعی خواهد شد به منظور شناخت و درک عمیقتر ویروس، ابتدا منشأ احتمالی کروناویروس جدید و ارتباط آن با سایر بیماریهای مرتبط با کروناویروسهای قبلی و سپس مکانیسم ورود ویروس به سلول انسانی و عوامل دخیل در این فرایند، مثل پروتئینهای ویروس مورد بررسی قرار گیرند. همچنین از دیگر اطلاعاتی که در این جا ارائه میگردد میتوان به معرفی علائم بالینی بیماری جهت آگاهی بیشتر و روشهای آزمایشگاهی تشخیص ویروس، پایداری ویروس روی سطوح مختلف، انتقال جانوری ویروس و اقدامات پیشگیرانه نظیر تقویت سیستم ایمنی و راهکارهای درمانی همچون پلاسما درمانی اشاره نمود. در این مطالعه همچنین شواهدی مبنی بر تغییرات آمینواسیدی موجود در نمونههای ژنومی و متعاقب آن ایجاد گونههای جدید و احتمالاتی مبنی بر پدیدار شدن ویروس طی سیر تکاملی یا آزمایشگاهی بودن آن مطرح میشود و در نهایت مسائلی که تاکنون مبهم باقی ماندهاند، مورد بررسی قرار میگیرند.
ویروس کرونای 2019,منشأ,نمونههای ژنومی,مکانیسم,پلاسما درمانی
https://www.sciencecultivation.ir/article_242707.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242707_dbbaa27837f59a9da0b7171cebfdcfdd.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
نگرانی از شیوع بیماری کرونا در حیوانات اهلی و خانگی
138
143
FA
منصوره
ملکیان
0000-0002-6387-0850
دانشگاه صنعتی اصفهان،دانشکده منابع طبیعی،گروه محیط زیست
mmalekian@iut.ac.ir
با از بین بردن زیستگاههای طبیعی، گونههای مختلف مجبور به مجاورت با هم میشوند و در نتیجه، عوامل بیماریزا از یک گونه به دیگری انتقال مییابد. شکار حیوانات به عنوان وعده غذایی و فروش در بازارهای جهانی باعث جهش ویروسها، نظیر ویروس کرونا 19، از حیوانات به انسان ها میشود. مطالعات نشان میدهد که احتمال انتقال ویروس کرونا 19 از انسان به حیوانات، خصوصاً حیوانات خانگی مثل سگ و گربه وجود دارد. ویروس کرونا میتواند از مرزهای بین گونهای عبور کند و با انتقال از یک گونه جانوری به گونه دیگر، باعث ایجاد خطر همهگیری در جهان شود. علاوهبر این، حیوانات خانگی میتوانند بدون ابتلا به بیماری کرونا، آن را روی پوست بدن یا موهای خود حمل کنند و ناقل ویروس باشند. بنابراین، رعایت دستوالعملهای بهداشتی ارائهشده از سوی مراجع رسمی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا 19 توصیه میشود. حیوانات خانگی وابسته به انسان هستند و نباید به بهانه شیوع کرونا، آنها را در طبیعت رها کرد. رها کردن حیوانات خانگی در طبیعت عملی غیراخلاقی که مخاطراتی برای این حیوانات و محیط زیست به دنبال دارد. تمامی حیوانات دارای حقوق مساوی برای زندگی کردن هستند و به حق زندگی تمامی حیوانات باید احترام گذاشته شود.
حیوان خانگی,ویروس کرونا,همهگیری,گربه,سگ,حقوق حیوانات
https://www.sciencecultivation.ir/article_242708.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242708_5ef3d00fcf4604609f590532aeb48fea.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
مروری بر عوامل مؤثر بر کاهش اضطراب در بیمارستان ها
144
151
FA
عباس
ترکاشوند
دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران، ایران.
tarkashvand@iust.ac.ir
بهنوش
طاهرخانی
دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران، ایران.
طراحی معماری میتواند محیط را راحتتر و از نظر زیباییشناسی دلپذیرتر نشان دهد که از این طریق استرس بیماران را کاهش و رضایت آنها را از محیط افزایش میدهد. هدف از طراحی یک فضای درمانی، ارائه خدمات بهتر درمانی با توجه به شرایط روحی و روانی کاربران است. فضاهای درمانی لازم است دارای کیفیتی باشد که باعث کاهش تنشهای روحی و روانی بیماران شده و به ارتقاء روحیهی آنها کمک کند. در این مقاله، با مطالعهی پژوهشها به معرفی برخی از عوامل مؤثر برکاهش استرس کاربران فضاهای درمانی، از طریق طراحی محیط ازجمله نورپردازی، رنگ، مبلمان، محیط خارجی پرداخته شده است. روش گردآوری از طریق مطالعات کتابخانهای و مطالعه نمونههای ساخته شده داخلی و خارجی میباشد. در نهایت، به دستهبندی عوامل مؤثر بر کاهش استرس در فضاهای درمانی پرداخته شده است. این عوامل، میتوانند محیطی سازگارتر با روحیات بیمار ایجاد کرده و شرایط روحی لازم برای گذراندن دورهی درمان را در آنها بهوجود آورد. با بهرهگیری از این عوامل، میتوان انتظار داشت که مراکز درمانی علاوه بر درمان، محیطی مناسب، زیبا و کماضطراب برای بیماران، همراهان، کارکنان و پزشکان باشد.
اضطراب محیطی,فضای درمانی,ویژگیهای فضایی,بیمارستان,زیبایی,آرامش
https://www.sciencecultivation.ir/article_242709.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242709_37890ad3370de6ce1b59df8b2f63ed83.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
دو راهیهای علم و فناوری و الگوبرداری از طبیعت
152
162
FA
سید کاظم
علوی پناه
گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران و عضو همکار کرسی یونسکو در تحقیقات بین رشته ای دردیابت در دانش
salavipa@ut.ac.ir
جعفر
جعفرزاد ه
گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
دانشمندان و متخصصان زیادی کوشیدهاند تا به کمک علم و فناوری شرایط بهتری برای آسایش و آرامش انسانها فراهم سازند. عده دیگر هم در این راستا، چشمهای خود را بر روی واقعیات جهان بسته و سعی کردهاند که راه انسانها را بسوی پیشرفت ببندند. وقتی انتخاب بر سر دو راهی باشد، سرنوشت معنای خود را از دست میدهد. از میان دو راهیهای پیشرو مانند هستی و نیستی، عقل و عشق، ماده و معنا، مسجد و میخانه، رنگ و بیرنگی، دارو و دارونما، درون و برون و خلاصه خیلی دور و خیلی نزدیک میپردازیم. از آنجاییکه بسیاری از گذشتگان اعم از حکیمان، شاعران، فیلسوفان نمونههایی هستند که طعم لذتهای درونی و عشق آنها را سیراب میکرده است، در اینجا ما نیز از سرودهها و گفتههای آنان برای اثبات ادعای خود استفاده کردهایم. برخی عملکردهای طبیعت و موجودات زندهای که در دامن طبیعت تکامل یافتهاند، بهعنوان الگویی در این بحث مورد بررسی قرار گرفته است. برای این کار عملکرد بسیاری از موجودات نه فقط موجودات زنده، بلکه موجوداتی غیرزنده مانند ویروسها از جمله ویروس کرونا در مقابله با موجودات زنده میتواند مبنایی برای ارائه الگوهایی جدید و تعریف الگوریتمهای علمی و فناورانه آینده باشد. توجه به موضوع زیستالگو، راههای درخشانی به ما نشان داده میدهدکه قبلا تصور نمیکردیم.
دو راهی,تصمیمسازی,شعر,محیط زیست,فناوری,الگوریتم,زیست الگو
https://www.sciencecultivation.ir/article_242710.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242710_02bb4faa0e7479dedb05b39b59c12953.pdf
بنیاد پیشبرد علم و فن آوری ایران
نشاء علم
2008-935X
2783-0934
10
2
2020
05
21
تاریخچه و انواع رایانههای کوانتومی
163
171
FA
سعید
نائیه
گروه علوم و فناوریهای دفاعی، پژوهشکده آماد، فناوری دفاعی و پدافند غیرعامل، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.
snayeh@gmail.com
سید نصیب الله
دوستی مطلق
گروه علوم و فناوریهای دفاعی، پژوهشکده آماد، فناوری دفاعی و پدافند غیرعامل، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.
doustimotlagh@chmail.ir
حوزه محاسبات کوانتومی یکی از حوزههای فناوری جدید است که به آنها فناوریهای کوانتومی میگوییم. فناوریهای کوانتومی مبتنی بر قوانین و اصول فیزیک کوانتومی هستند که این قوانین بر دنیای زیراتمی حاکم میباشند که از سال 1900 میلادی به بعد توسط دانشمندان ارائه شدند و نگرش ما نسبت به ساختار ماده تغییر دادند.این اصول و قوانین از اصلیترین پارامترهای شکل گرفتن فناوریهای کوانتومی در بسیاری از حوزههای مختلف مانند الکترونیک، پزشکی، مخابرات و ... از نیمه دوم قرن بیستم به بعد شده است که محاسبات و رایانههای کوانتومی یکی از آنهاست. رایانههای کوانتومی قدرت محاسباتی بسیار بالایی دارند و قادرند محاسباتی را انجام دهند که با رایانههای کلاسیک هزاران سال طول میکشد. همچنین رایانههای کوانتومی محدودیتهای رایانههای کلاسیک را ندارند. البته هنوز این رایانهها با برتری مطلق نسبت به رایانههای کلاسیک محقق نشدهاند، اما با این حال رایانههای ساخته شده نیز دارای کارایی بالا بوده و به مقیاس تجاری رسیدهاند. اعلام همکاری یکی از شرکتهای سازنده رایانههای کوانتومی (دیویو سیستمز) برای یافتن درمان برای کووید-19 نمونهای از تحقق عملی و کارایی بالای این رایانههاست. این توان محاسباتی بالا میتواند در بسیاری از حوزههای دیگر اعم کشاورزی، امور مالی، امنیت سایبری و ... مورد استفاده قرار گیرد.در این نوشتار سعی بر آن شده است پس از معرفی رایانههای کوانتومی و انواع آنها به بیانی ساده و نهچندان فنی، به کاربردهای بالقوه آنها در عرصههای مختلف اشاره شده و پیشنهاداتی برای پیادهسازی آنها در کشور بیان گردد.
محاسبات کوانتومی,رایانههای کوانتومی,تاریخچه,کووید-19,پزشکی,کشاورزی
https://www.sciencecultivation.ir/article_242711.html
https://www.sciencecultivation.ir/article_242711_2b662415c43bed213b17a9cf671f15f5.pdf