نقش سامانه های اطلاعات جغرافیایی در تحلیل بیماری دیابت

وحیدنیا, محمد حسن; شفیعی, مریم; علوی پناه, سید کاظم

نقش سامانه های اطلاعات جغرافیایی در تحلیل بیماری دیابت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکترای مهندس عمران- نقشه برداری، گرایش سیستم اطلاعات جغرافیایی ) GIS (، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی ،محقق دوره پسادکترا،گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات یزد، یزد، ایران.

³ گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. عضو همکار کرسی یونسکو در تحقیقات بین رشته ای در دیابت در دانشگاه تهران

چکیده

در سال های اخیر سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) با مطرح نمودن قابلیت هایی چون گرداوری، نمایش، مدیریت و تحلیل مکانی، پتانسیل بالایی در کنترل و پیشگیری بیماری ها و برنامه ریزی در حیطه سلامت نشان داده اند. به طور مثال به کمک GIS می توان تشخیص داد که چه شهرهایی مواجهه بیشتری با بیماری دارند اما خدمات و مراکز درمانی مناسبی به آن ها اختصاص پیدا نکرده است و یا با همپوشانی نقشه های موضوعی مختلف عوامل بیماری و مرزهای جغرافیایی در یک نقشه رقومی می توان به ارتباطات بهتر آن ها و تحلیل های دقیقتری دست یافت. بنابر این GIS کمک می کند تا برنامه بهداشتی، پیشگیری و درمانی مناسبتری در مناطق مختلف کشور تدوین گردد. برای کنترل بهتر بیماری دیابت، به عنوان یکی از شایع ترین بیماری ها در کشور، در این مقاله کاربردها و تحلیل های مکانی - آماری موثر در بستر GIS بحث و بررسی می گردد. مهمترین قابلیت GIS در وهله اول نمایش نقشه بیماری ها و طبقه بندی اطلاعات بیماران می باشد. اما تحلیل های مهم دیگر شامل تحلیل درون یابی، خوشه بندی الگوهای نقطه ای، تحلیل اکولوژیکی و تحلیل الگوهای ناحیه ای و خوشه بندی نواحی حساس می باشند که در مقاله به آن ها پرداخته می شود. همچنین بر مبنای اطلاعات موجود از وضعیت دیابت در کشور و تحلیل های GIS، نقشه پیوسته توزیع بیماری در کشور تهیه گردید و استان های حساس به شیوع بیماری تشخیص داده شدند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.2008935.1394.05.2.8.1

عنوان مقاله [English]

The Role of Geographic Information Systems in Analyzing Diabetes

نویسندگان [English]

Mohammad Hassan Vahidnia ¹
Maryam Shafiei ²
Seyed Kazem Alavipanah ³

¹ Postdoctoral Researcher, Department of Remote Sensing and Geographic Information System, Faculty of Geography, Universityof Tehran, Tehran, Iran.

² Graduate Student, Department of Remote Sensing and Geographic Information System, Islamic Azad University, Science andResearch Yazd Branch, Yazd, Iran

³ Professor in Department of Remote Sensing and Geographic Information System, Faculty of Geography, University of Tehran Iran. & Member of Unesco Chair in Interdisciplinary Studies in Diabetes.

چکیده [English]

In recent years, development of geographic information systems (GIS) has brought many capabilities such as integrating, visualizing, managing and analyzing spatial data which could be used to control and prevent diseases and build up health plans. For example, a GIS can help to recognize which cities are exposed to disease while health centers are not sufficient to service them. Overlapping different thematic map of disease factors with geographic borderlines in a GIS can lead to discover the relationship between these factors and disease rate. Therefore, GIS helps to codification of health care policies and procedure in different regions of the country. Diabetes as a main issue of public health is one of the most important concerns in our country. Thus, in this paper the role of GIS in analyzing diabetes is discussed. Geographical visualization of patients and classification of their information are the basic features. Other important analytical capabilities for the case of diabetes are spatial interpolation, clustering point patterns, detecting ecological relationships, analyzing regional patterns and recognizing hotspots. We will cover all of these topics in this paper. In addition, based on the existing data of diabetics in Iran, the continuous map of disease rate as well as hotspot regions have been prepared and discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

Geospatial Information System
Diabetes
Spatial Statistics

مراجع

[1]. Riner, M.E., Cunningham, C. and Johnson, A. (2004). "Public Health Education and Practice Using Geographic Information System Technology", Public Health Nursing, Vol.21, No.1. PP. 57-65.
[2]. Duncombe, J., Clements, A., Hu, W., Weinstein, P., Ritchie, S., and Esperanza Espino, F.(2012). "Review: Geographical Information Systems for Dengue Surveillance", American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, Vol.86, No.5. PP. 753-755.
[3]. Croner, C., Sperling, J. and Broome, F., (1996). "Geographic Information Systems (GIS): New Perspectives in Understanding Human Health and Environmental Relationships", Statistics in Medicine, Vol.15, No.17-18. PP. 1961-1977.
[4]. Gao, S., Mioc, D., Anton, F., Xiaolun, Y. and Coleman, D.J., (2008). "Online GIS services for Mapping and Sharing Disease Information", International Journal of Health Geographics, Vol.7, No.1. PP. 8.
[5]. Fotheringham, A.S., Brunsdon, C., and Charlton, M.E., (2002). "Geographically Weighted Regression: The Analysis of Spatially Varying Relationships", Wiley, Chichester.
[6]. Diabetes and Climate Change Report, (2012). International Diabetes Federation. Technical Report.
[7]. Coberley, C., Puckrein, G., Dobbs, A., McGinnis, M. Coberley, S. and Shurney, D., (2007). "Effectiveness of Disease Management Programs on Improving Diabetes Care for Individuals in Health Disparate areas", Disease Management, Vol.10, No.3. PP. 147-55.
[8]. Green, C., Hoppa, R.D., Young, T.K., Blanchard, J.F., (2003). "Geographic Analysis of Diabetes Prevalence in an Urban Area", Social Science & Medicine, Vol.57, No.3. PP. 551–560.
[9]. James, K.A., Marshall, J.A., Hokanson , J.E., Jeliker, J.R., Zerbe, G.O., Byers, T.E., (2013). "A Case-Cohort Study Examining Lifetime Exposure to Inorganic Arsenic in Drinking Water and Diabetes Mellitus", Environmental Research, Vol.123, No.1. PP. 33–38.
[10]. Widener, M.J., Metcalf, S.S., Bar-Yam, Y., (2013). "Agent-Based Modeling of Policies to Improve Urban Food Access for Low-Income Populations", Applied Geography, Vol.40, No.1. PP. 1–10.
[11]. Highfield, L., Arthasarnprasit, J., Ottenweller, C.A. and Dasprez, A., (2011). “Interactive Web-based Mapping: "Bridging Technology and Data for Health", International Journal of Health Geographics, Vol.10, No.1. PP.69.
[12]. Delmelle, E.M., Zhu, H., Tang, W. and Casas, I., (2014). "A Web-Based Geospatial Toolkit for the Monitoring of Dengue Fever", Applied Geography, Vol.52, No.1. PP. 144-152.
[13]. Grubesic, T.H., Miller, J.A., Murray, A.T., (2014). "Geospatial and Geodemographic Insights for Diabetes in the United States", Applied Geography, Vol.55, No.1. PP. 117-126.