زندگی‌نامه پنج آماردان بزرگ: از پیرسن تا افرون

شمس, مهدی; احمدی, زهرا

زندگی‌نامه پنج آماردان بزرگ: از پیرسن تا افرون

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ گروه آمار، دانشکده علوم ریاضی، دانشگاه کاشان، ایران

² گروه آمار، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان

چکیده

در این مقاله ابتدا تاریخچه‌ای در مورد علم آمار و احتمال و همچنین چگونگی پیدایش و روند پیشرفت این علوم مطرح می‌شود. سپس زندگینامه پنج آماردان بزرگ که نقش اساسی در تحول آمار و احتمال داشته‌اند مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. کارل پیرسون بنیانگذار آمار مدرن و از توسعه‌دهنگان نظریه ریاضی تکامل است. رونالد فیشر ریاضی‌دان و آماردان برجسته است و به عنوان پدر علم آمار مفاهیم مهمی مانند اطلاع فیشر، توزیع ، توزیع و آماره کمکی را معرفی کرد. جرزی نیمن‌‌‌‌‌‌‌‌ یکی از بزرگان‌‌‌‌‌‌‌‌ آمار مدرن است که به کمک پسر کارل پیرسون یعنی ایگون پیرسون مفاهیم جدیدی در آزمون فرضیه های آماری مثل فرضیه ساده،‌‌‌‌‌‌‌‌ فرضیه مرکب، خطای نوع اول و دوم، توان آزمون، ناحیه بحرانی، سطح معنی‌داری را تعریف کردند. دبابراتا باسو یکی از آماردانان برجسته است که در بیشتر شاخه‌های آمار سهم مهمی ‌ایفا می‌کرد. او طی ملاقات با فیشر دیدگاه بیزی‌‌‌‌‌‌‌‌ را جایگزین دیدگاه نیمن-پیرسون یعنی چارچوب آمار کلاسیک کرد. قضیه اساسی او در مورد ارتباط بین بسندگی، آماره‌های کمکی و استقلال یکی از برجسته‌ترین مفاهیم آمار ریاضی است.‌‌‌‌‌‌‌‌ بِرَدلی افرون به دلیل تکنیکهای آماری رایانهای نظیر روش نمونهگیری بوت‌استرپ و روش جک‌نایف‌‌‌‌‌‌‌‌ مشهور است. این دانشمند تحقیقاتی در زمینه های مختلف آمار از جمله اخترفیزیک، آزمایشات بالینی، هندسه دیفرانسیل، بیز تجربی، استنباط دادههای مربوط به ژن، نظریه احتمال، تحلیل بقا، نمونه‌گیری انجام داده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.2008935.1401.12.2.14.6

عنوان مقاله [English]

Biography of Five Great Statisticians: From Pearson to Efron

نویسندگان [English]

Mehdi Shams ¹
Zahra Ahmadi ²

¹ Department of Statistics, Faculty of Mathematical Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran

² Department of Statistics, Faculty of Science, University of Zanjan

چکیده [English]

The purpose of this paper is to provide a history of statistics and probability, as well as how these topics originated and developed. The biographies of five great statisticians who have played a key role in evolution of statistics and probability are examined and analyzed. Karl Pearson is the founder of modern statistics and one of the developers of mathematical theory of evolution. Ronald Fisher is a prominent mathematician and statistician. He is known as the father of statistical science. He introduced some important concepts such as Fisher information, the Z-distribution, F- distribution and ancillary statistics. Jerzy Neyman is also one of the grandees of modern statistics whom with the help of Karl Pearson’s son, Egon Pearson, defined some new concepts in the testing of statistical hypothesis such as simple hypothesis, compound hypothesis, type I and II errors, power of a test, critical region and significance level. Debabrata Basu is one of the leading statisticians who has played an important role in most branches of statistics. During his meeting with Fisher, he replaced the Bayesian approach with the Neyman-Pearson approach, the classical framework of statistics. His basic theorem on the relationship between sufficiency, ancillary statistics and independence is one of the most prominent mathematical concepts. Bradley Efron is known for his computer-aided statistical techniques, such as the bootstrap sampling and the Jackknife methods. This scientist has done research in various statistical fields such as astrophysics, clinical trials, differential geometry, empirical Bayes, inference for microarray gene expression data, probability theory, survival analysis, and sampling.

کلیدواژه‌ها [English]

Statistics
Probability
Stochastic Processes
Mathematician

مراجع

[1] Porter, T. M. (2020). The Rise of Statistical Thinking, 1820–1900, Princeton University Press.

[2] Salsburg, D. (2001). The Lady Tasting Tea: How Statistics Revolutionized Science in the Twentieth Century, W. H. Freeman, New York.

[3] Bernstein, P. L. (1996). Against the Gods: The Remarkable Story of Risk. New York: Wiley.

[4] Pearl, R., (1936). Karl Pearson, 1857-1936, Journal of the American Statistical Association, Vol. 31, No. 196, PP. 653-664.

[5] Pearson K. (1892). The grammar of science, Nature, Vol. 46, PP. 199–200.

[6] Pearson, E. S. (1938). Karl Pearson: An appreciation of some aspects of his life and work, Cambridge, University Press.

[7] Bodmer, W, Fisher, R. A. (2003). Statistician and geneticist, extraordinary: a personal view, International Journal of Epidemiology, Vol. 32, PP. 938–942.

[8] Fisher, R. A. (1925). Statistical Methods for Research Workers. Edinburgh: Oliver & Boyd.

[9] Fisher, R. A. (1935). The Design of Experiments. Edinburgh: Oliver & Boyd.

[10] Fisher, R. A. (1930). The Genetical Theory of Natural Selection. Oxford: Clarendon Press.

[11] Fisher, R. A. (1918). The correlation between relatives on the supposition of Mendelian inheritance. Trans Roy Soc Edinb, Vol. 52, PP. 399–433.

[12] Fisher, R. A. (1952). Statistical methods in genetics. Heredity, Vol. 6, PP. 1–12.

[13] Gaina, A. (2003). Details on Biography of Jerzy Neyman., Moldavian Journal of the physical Sciences, Vol. 2, PP. 393-395.

[14] Chiang, C. L. (2017). Jerzy Neyman (1894–1981), Statisticians in History, Amstat News, https://magazine.amstat.org/blog/2017/04/13/sih-neyman/.

[15] Ghosh, J. K. (2002). Debabrata Basu: A Brief Life-Sketch, Sankhya, A, Vol. 64, PP. 1-2.

[16] Basu, D. (1955). On Statistics Independent of a Complete Sufficient Statistic, Sankhya, Vol. 15, PP. 377-380.

[17] Sethuraman, J. (2001). Debabrata Basu 1925-2001, Department of statistics Florida State University, Vol. 5, PP. 1-12.

[18] Weschler, S. (2002). Carlinhos Pereira, The ISBA Bulletin, Vol. 9, PP. 6-9.

[19] Golam Kibria, B. M. (2010). A Biographical Sketch Of Professor Bradley Efron: A Distinguished Statistician And The Star of the Science, Journal of Statistical Research, Vol. 44, No. 1, PP. 1-13.

[20] Cox, D. R. (1972). Regression Models and Life-Tables, Journal of the Royal Statistical Society: Series B (Methodological), Vol. 34, No. 2, PP. 187-202.

[21] Efron, B. (2010). Large-Scale Inference Empirical Bayes Methods for Estimation, Testing, and Prediction, Cambridge Press, Cambridge.

[22] Efron, B., Hastie, T. (2021). Computer age statistical inference, student edition: algorithms, evidence and data Science, Cambridge University Press.